با توجه ‌به این که درادبیات پژوهش آیتم های مقیاس فوق به سه عامل تحت عنوان ” عامل شناخت/آگاهی ، عامل دوسوگرایی/ تردید و عامل اقدام عملی” نامگذاری شده اند(ن.فصل ۳ .جدول ۳-۲). ‌بنابرین‏ به منظور پیداکردن عامل های این مقیاس درمعتادان وابسته به موادمراجعه کننده به مراکزدرمانی شهرستان کرمانشاه ازتحلیل عاملی استفاده شد.در این پژوهش، در خصوص معنی دار بودن داده ها برای تحلیل عاملی مقیاس SOCRATES ازKMO-Test استفاده شد. نتایج KMO-Test نشان داد که ضریب همبستگی بین داده ها ۰٫۹۳ می ‌باشد و این بدین معنا است که داده ها معنی دار هستند وهم بستگی در بین داده ها برای تحلیل عاملی مناسب خواهد بود. نتایج تحلیل عاملی مقیاس SOCRATES در جدول‌های ۴-۱۴ و۴-۱۵ ارائه شده است . همان طور که در جدول ۴-۱۴ مشاهده می شود با بهره گرفتن از تحلیل عاملی اکتشافی سه عامل ‌از مقیاس ۱۹ سوالی SOCRATES استخراج شده است که در مجموع ۲۵۳/۵۸ درصد از واریانس کل مقیاس را استخراج می‌کند.

به منظور پیدا کردن عامل های این مقیاس در نمونه ی مورد بررسی از تحلیل عاملی استفاده شد. با توجه به جدول ۴-۱۵ سه عامل بعد از تحلیل عوامل استخراج شدند که عبارتند از عامل اول دارای ۱۳ آیتم (۱۹،۱۸،۱۵،۱۴،۱۳،۱۲،۱۰،۹،۸،۷،۴،۳،۱) ،عامل دوم دارای ۴آیتم شامل(۱۶،۱۱،۶،۲)وعامل سوم دارای ۲آیتم شامل(۵,۱۷) می‌باشد.که در جدول ۴-۱۴میزان درصدآیتم ها با هر عامل نشان داده شده است.

جدول ۴-۱۴٫نتایج تحلیل عاملیمقیاس SOCRATES وعوامل تشکیل دهنده آن در نمونه مورد بررسی (n=388)

ارزش ویژه اولیه مجموع بارهای استخراج شده مجموع بارهای چرخش یافته عوامل کل % واریانس %

واریانس تراکمی کل %

واریانس %

واریانس تراکمی کل %

واریانس %

واریانس تراکمی ۱ ۱۵۶/۸ ۹۲۴/۴۲ ۹۲۴/۴۲ ۱۵۶/۸ ۹۲۴/۴۲ ۹۲۴/۴۲ ۰۲۸/۷ ۹۸۸/۳۶ ۹۸۸/۳۶ ۲ ۷۳۲/۱ ۱۱۳/۹ ۰۳۷/۵۲ ۷۳۲/۱ ۱۱۳/۹ ۰۳۷/۵۲ ۰۸۱/۲ ۹۵۱/۱۰ ۹۳۹/۴۷ ۳ ۱۸۱/۱ ۲۱۶/۶ ۲۵۳/۵۸ ۱۸۱/۱ ۲۱۶/۶ ۲۵۳/۵۸ ۹۶۰/۱ ۳۱۴/۱۰ ۲۵۳/۵۸^*

نمودار۴-۱، نمودار سنگ ریزه حاصل از تحلیل عوامل سوال های مقیاسSOCRATES رانشان می‌دهد.



نمودار۴-۱: نمودارسنگ ریزه تحلیل عوامل مقیاس SOCRATES

جدول ۴-۱۵٫نتایج عامل های استخراج شده مقیاس SOCRATESوعوامل تشکیل دهنده آن درنمونه مورد بررسی (n=388)

عامل اول نام گذاری عامل عامل دوم نام گذاری عامل عامل سوم نام گذاری عامل آیتم ۱(۷۶۰٫)

آیتم ۳(۶۶۰٫)

آیتم ۴(۶۹۰٫)

آیتم ۷(۷۱٫۰)

آیتم ۸(۶۰۰٫)

آیتم ۹(۷۲۰ .)

آیتم ۱۰(۷۷۰٫)

آیتم ۱۲(۷۱۰٫)

آیتم ۱۳(۶۹۰٫)

آیتم ۱۴(۷۱ ۰٫)

یتم ۱۵(۷۶/۰)

آیتم ۱۸(۷۵/۰)

آیتم ۱۹(۶۹/۰) آگاهی نسبت به

مشکلات ناشی از مصرف مواد ‌و اقدام برای تغییر آیتم ۲(۶۰۰٫)

آیتم ۶ (۶۵۰٫)

آیتم ۱۱(۶۲۰٫)

آیتم ۱۶(۷۴۰٫) دوسوگرایی/تردید آیتم ۵(۵۸۰٫)

آیتم ۱۷(۶۸۰٫) خودکارآمدی

همان گونه که درجدول ۴-۱۵ مشاهده می شود، در پژوهش حاضرنتایج عامل های استخراج شده مقیاس SOCRATES برای عامل شماره اول مقیاس فوق شامل ۱۳ آیتم است که تحت عنوان ” آگاهی نسبت به مشکلات ناشی از مصرف مواد ‌و اقدام برای تغییر” نام گذاری می شود. لازم به ذکر است که در مقیاس اصلی SOCRATES عامل اول (شناخت) شامل ۷ آتیم می‌باشد و ۸آیتم دیگر تحت عنوان عامل دومی به نام”اقدام عملی” نامگذاری شده است، درحالی که در پژوهش حاضر۱۳ آیتم فوق با عامل اول بیش ترین همبستگی داشته است و برخلاف مقیاس اصلی دو عامل با هم تحت یک عامل نام گذاری شده است. در پژوهش حاضر عامل دوم شامل ۴ آیتم می‌باشد که تحت عنوان ” دوسوگرایی/تردید” نام گداری شده و با مقیاس اصلی هم خوان است. عامل سوم مقیاس فوق در پژهش حاضر شامل ۲ آیتم می‌باشد که تحت عنوان ” خود کارآمدی ” نام گذاری می شود. جدول ۴-۱۶ مقایسه نتایج عامل های استخراج شده مقیاس SOCRATES در پژوهش حاضر با مقیاس اصلی را نشان می‌دهد.

جدول ۴-۱۶ مقایسه نتایج عامل های استخراج شدهمقیاس SOCRATES

خرده مقیاس تعداد آیتم شماره آیتم دامنه تمرات نمره کل شناخت

(اصلی) ۷ ۱۷-۱۵-۱۲-۱۰-۷-۳-۱ ۳۵-۷ ۳۵ پژوهش حاضر ۱۳ (۱۹-۱۸-۱۵-۱۴-۱۳-۱۲-۱۰-۹-۸-۷-۴-۳-۱) ۶۵-۱۳ ۶۵ دوسوگرایی

(اصلی) ۴ ۱۶-۱۱-۶-۲ ۲۰-۴ ۲۰ پژوهش حاضر ۴ (۱۶-۱۱-۶-۲) ۲۰-۴ ۲۰ اقدام عملی

(اصلی) ۸ (۱۹-۱۸-۱۴-۱۳-۹-۸-۵-۴) ۴۰-۸ ۴۰ پژوهش حاضر – – – – خودکارآمدی ۲ (۱۷-۵) ۱۰-۲ ۱۰ پژوهش حاضر

۴-۲-۴-تعیین نقطه ی برش مقیاس SOCRATES

سئوال چهارم پژوهش، بهترین نقطه ی برش مقیاس SOCRATESدرمعتادین وابسته به موادمراجعه کننده به مراکز درمان ترک اعتیاد شهرستان کرمانشاه چند است؟

برای تعیین بهترین نقطه برش،میانگین وانحراف معیارنمره مقیاس های سه گانه و کل مقیاس درنمونه ی مورد بررسی محاسبه شد.جدول ۴-۱۷نتایج تعیین نقطه ی برش درنمونه ی مورد بررسی رانشان می‌دهد. همان گونه که درجدول مشاهده می شود، نتایج پژوهش نشان داد که بهترین نقطه ی برش مقیاس SOCRATES درنمونه موردبررسی به ترتیب درمقیاس شناخت/آگاهی با میانگین و انحراف معیار( ۶۸۹/۶) ۲۴/۲۶ ، مقیاس دو سوگرایی/ تردید با میانگین و انحراف معیار( ۷۴۵/۳ ) ۵۰۵/۱۲، و مقیاس اقدام عملی با میانگین و انحراف معیار ( ۷۴۵/۳ ) ۵۰۵/۱۲ می‌باشد. هم جنین نتایج نشان دادکه میانگین و انحراف معیارکل نمرات نمونه مورد بررسی درمقیاس SOCRATESبه ترتیب۹۱۸/۲۲و۸۱۱/۵ می‌باشد.

جدول ۴-۱۷٫نتایج تعیین نقطه ی برش مقیاس SOCRATES درنمونه مورد بررسی (n=388)

مقیاس تعداد آیتم حداقل نمره حداکثر نمره میانگین انحراف معیار شناخت/آگاهی ۷ ۷ ۳۵ ۲۴۷/۲۶ ۶۸۹/۶ دوسوگرایی ۴ ۴ ۲۰ ۵۰۵/۱۲ ۷۴۵/۳ اقدام عملی ۸ ۸ ۴۰ ۰۰۲/۳۰ ۰۰۱/۷ جمع کل ۱۹ ۱۹ ۹۵ ۹۱۸/۲۲ ۸۱۱/۵

فصل پنجم. بحث و نتیجه گیری